"'Grenze' ist die Grundkategorie der Endlichkeit und Endlichkeit ist die Grundkategorie des Daseins. Alles endet irgendwo, irgendwann, irgendwie"

Alexander Demandt°

Introductie    /    Register    /    Logboek    /    Nieuwsberichten

INTRODUCTIE

De grens is datgene waar het wezen van iets of iemand aanvangt, van waaruit iets begint te ‘zijn’. Grenzen komen voor in alle domeinen van het leven (persoonlijk, maatschappelijk en internationaal). Het is ook "de vruchtbaarste plek om kennis te verwerven" (Paul Tillich). Grenzen zijn van altijd en van overal, in alle levenssferen en bij alle activiteiten van de mens (‘m/gr/ens’). Grenzen scheppen en scheiden mensen en culturen (Erika Flatland).¹ En zeker is dat de Tijd grenzen op één of ander moment wijzigt: een grens is er nooit altijd geweest en heeft evenmin het eeuwige leven.

De recente internationale en maatschappelijke evoluties – ongeacht of we, na verticaal geïntegreerde imperiums en horizontaal onderling afhankelijke staten, op weg zijn naar wereldomvattende netwerk-connectiviteit die de traditionele kaart met nationale grenzen zal vervangen, of ... juist niet (meer) – heeft de studie van grenzen dan ook een hernieuwde schwung gegeven, onder de vorm van tentoonstellingen, kunstprojecten, films, podcasts, krantenartikelen en redactionele stukken. En ook met wetenschappelijke studies, binnen de limologie  (Jacques Claes noemde het, met een even mooi woord, de ‘finigrafie’).

In de hoop dat de limologie ook in Vlaanderen de wetenschappelijke aandacht zal krijgen die het verdient, wil deze webstek u daarom op de hoogte houden van de laatste ontwikkelingen ter zake, met nadruk op de historiografie en vanuit een heuristisch perspectief. door middel van een permanent geactualiseerde en zo exhaustief mogelijke bibliografische wegwijzer.

De webstek is gestructureerd over vier delen: het eerste deel betreft grenzen zoals die door de tijd gevormd werden (chronologisch), in het tweede komen de permanente of recurrente kenmerken aan bod (diachronisch), het derde deel behandelt de kenmerken verbonden met plaats (geografisch) en in het vierde deel komen de gevalstudies aan bod. De gedetailleerde indeling vindt u hier: 0_3_systematische_ordening.pdf (77,1 kB) . Elk lemma heeft dezelfde indeling: na een korte introductie tot het onderwerp, met een link naar een meer uitgebreide beschrijving, volgt de bespreking van één of meer 'Belangrijke publicaties', een lijst met 'Recente publicaties' en ten slotte, onder de rubrieknaam 'Alle Publicaties' de link naar een uitgebreide (beredeneerde) bibliografie ('Leeswijzer'). Wijzigingen en aanvullingen staan voor een tijdje in rood (en de belangrijkste worden gesignaleerd in een nieuwsbericht). 

Een Register van trefwoorden (raadpleegbaar langs deze webpagina) zorgt voor een bijkomende ontsluiting. Hieronder staan ook de Nieuwsberichten over recente publicaties of oudere die actueel zijn geworden (de rubriek 'In de Kijker'), aankondiging van conferenties en andere evenementen, opmerkelijke nieuwsfeiten enz. Alle wijzigingingen op de website worden bijgehouden in een Logboek (eveneens hieronder). Tenslotte vindt u hieronder de trefwoorden voor de website alsook de contactgegevens.

--------------------------------------------------------------------------------------------

° "'Grens' is het basisbegrip van het eindige en eindigheid is het basisbegrip van het bestaan. Alles eindigt ergens, ooit, hoe dan ook": A. Demandt, Grenzen. Geschichte und Gegenwart, Berlin, 2020, 539.

¹ Erika Flatland, Muurvast achter de grens, in De Standaard, 24 februari 2017.

² Zena Hitz, Lost in thought. The hidden pleasures of an intellectual life, Oxford, 2020, 109: "The collaboration of scientists across nations has long testified to the broad human concern of intellectual life; the very idea of an international community of scholars, or the Republic of Letters, implies that the community of learning is a country without borders or an army".

--------------------------------------------------------------------------------------------