[...] dass Etwas das, was es ist, nur in seine Grenze ist

Georg Wilhelm Friedrich Hegel°

 

Grenzen laten toe keuzes te maken, een persoonlijke weg te volgen, die juist persoonlijk wordt omdat hij zich niet verliest in grenzeloosheid: het ik leeft van grenzen. De grens scherpt de aandacht voor wat ons scheidt: precies dat is belangrijk om de verschillen te durven zien. De grens die de geest omschrijft is dus een open grens, die hem toegang verschaft tot andere geesten. Grenzen leggen beperkingen op maar ze bieden tegelijk bescherming zonder te isoleren. De grens tussen de innerlijke wereld en de realiteit buiten ons is essentieel voor onze psychische gezondheid: ze brengt orde in ons leven.

Die persoonlijke context van politieke grenzen wordt in dit hoofdstuk beschreven: hoe het concept ondermeer in de filosofie, theologie, psychologie... werd en wordt geëvalueerd en leidde tot de ‘afstanden-leer’ en de rage van ‘grenswandelingen’ of ook tot uiting kwam in de kunst.

 

° "[...] iets enkel dat is wat het binnen zijn grenzen is": G.W.F. Hegel, Wissenschaft der Logik, deel 1: Die objektive Logik, Erstes Buch: Die Lehre vom Sein, 2e hoofdstuk: Das Dasein, in de uitgave o.r.v. E. Moldenhauer & K.M. Michel, Frankfurt-am-Main, 1969, 138.