2.1.5 Conflict
"[...] pas de paix avec des frontières contestées, non assumées [..]"
A.O. Konaré°
Niet alleen politiek-geografen en historici bestuderen grenstwisten, maar ook de polemologie of vredeswetenschap en de rechtswetenschap rekenen dit tot hun domein. Voor juristen is de grens de op het grondgebied zichtbaar gemaakte overgang van de ene rechtsorde naar een andere. Luidens het Volkenrecht dient een grens te voldoen aan enkele primaire voorwaarden om als zodanig erkend te worden: ze dient het resultaat te zijn van een verdrag (in geval van niemandsland, is de aanspraak op de grens enkel geldig indien er geen andere aanspraken zijn), ze moet duidelijk bepaald zijn en waar nodig gemerkt, haar verloop dient verdragsmatig vastgelegd te zijn en, waar mogelijk, begaanbaar. De verdeling van de wereld is echter vloeiend en dynamisch. Het reflecteert de dynamische processen die continu aan de gang zijn. Waar twee of meer partijen niet akkoord kunnen gaan met een grens, ontstaat er een grensconflict. Alhoewel grenstwisten meestal gering van omvang zijn en vaak onbewoond gebied betreffen en bovendien uiterst zelden voorkomen bij gedemarkeerde grenzen, behoren ze echter wel tot de meest voorkomende redenen van conflicten tussen staten. Er zijn verschillende soorten grensconflicten, net zoals er om een grensconflict te beslechten, verschillende opties zijn. Meer: 2_1_5_conflict.pdf (115,4 kB)
Belangrijke publicaties
Baechler (C.) & Fink (C.), L’établissement des frontières en Europe après les deux guerres mondiales. Actes des colloques de Strassbourg et de Montréal (juin et septembre 1995), Bern-Berlin-Frankfurt/M., 1996. Multinationale en comparatieve benadering van de grensproblematiek in Europa na de twee Wereldoorlogen.
Goetz (G.) & Diehl (P.F.) Territorial changes and international conflict, London-New York, 1992. Bespreekt 770 gevallen, met achteraan een lijst van territoriale verschuivingen van 1816 tot 1980.
Recente publicaties
Dodds (K.), Border wars. The conflicts that will define our future, London, 2021.
Analyse van de (volgens de auteur louter nefaste) rol van grenzen, als microcosmos van nationale en internationale geopolitiek, voor conflicten tussen staten, nu en in de toekomst. Hij identificeert meer bepaald drie nieuwe soorten grensconflicten: verschuiving van de ligging (of zelfs verdwijning) veroorzaakt door klimaatverandering, bij grensregio’s die in een blijvende impasse zitten en door de toenemende sofisticering van grenzen (in antwoord op de wereldwijde hypermobiliteit) als resultaat van technische innovatie. Hij beschrijft die evolutie in hoofdstukken over hydrologische grenzen, berggrenzen, niemandslanden, niet-erkende grenzen, ‘slimme grenzen’, ruimtegrenzen én ‘virale grenzen’ (zowat de eerste analyse van de gevolgen van pandemieën in het algemeen en Covid-19 in het bijzonder voor grenzen).
Nelson (J.), Bruised Borders. A tour of the world's disputed boundaries and territories, in: Storymaps (ESRI). 1: The world's troubled lands and geopolitical curiosities; 2. Enclaves and exclaves. A tour of the world's geographically engulfed and orphaned places.
Brunet-Jailly (E.) ed., Border disputes: a global encyclopedia (3 dln.), Santa Barbara, 2015.
